نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی چگونه است؟

خطرناک ترین بیماری ها، بیماری هایی هستند که از بزاق دهان یا خون به فرد دیگر منتقل می شوند. بیماری های ویروسی مانند HIV، ویروس کرونا و بسیاری از بیماری های دیگر مانند هپاتیت، می توانند در اثر عدم تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی از یک فرد به فرد دیگر منتقل شوند. اگرچه همواره توصیه می شود که پرستارهای مطب های دندانپزشکی، از بهترین روش های تمیز کردن، ضد عفونی کردن و استریل کردن تجهیزات پزشکی استفاده کنند. اما هنوز هم برخی از این پرستارها با نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی از جمله یونیت دندانپزشکی آشنایی ندارند.

در ادامه این مقاله قصد داریم در مورد نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی به وسیله اتوکلاو دندانپزشکی صحبت کنیم. بدیهی است که روش تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی بر اساس میزان بحرانی بودن این تجهیزات متفاوت است.

آشنایی با نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی

تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی بسیار در مطب های دندانپزشکی حائز اهمیت است. در واقع، یکی از استانداردهای بسیار حائز اهمیت در مطب های دندانپزشکی، تمیز کردن تجهیزات و سطوح برای جلوگیری از انتقال بیماری از یک فرد به فرد دیگر است. متاسفانه، در صورتی که مراحل تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی در یک مطب به درستی انجام نشود، احتمال انتقال بیماری از یک بیمار به بیمار دیگر وجود خواهد داشت.

در این زمان نه تنها بیمار در معرض ابتلا به بیماری های واگیردار است، بلکه خود پرستار مطب و حتی دندانپزشک هم در معرض ابتلا به بیماری های ویروسی و عفونی قرار می گیرد. برای جلوگیری از بروز این بیماری ها، بهترین راهکار ضد عفونی کردن یا استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی است. بسته به شدت آلودگی هر یک از تجهیزات دندانپزشکی و نوع آن ها، روش تمیز کردن این تجهیزات نیز متفاوت خواهد بود.

ضد عفونی کردن تجهیزات دندانپزشکی با استریل کردن چه تفاوتی دارد؟

به طور کلی، برای تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی و پزشکی در مطب ها و مراکز درمانی، دو روش وجود دارد. اولین روش ضد عفونی کردن و دومین روش استریل کردن است. شاید این سوال برای شما مطرح شود که ضد عفونی شدن تجهیزات چه تفاوتی با استریل شدن آن ها دارد؟

ضد عفونی کردن تجهیزات دندانپزشکی

ضد عفونی کردن یعنی حذف میکروارگانیسم های مضر از روی تجهیزات دندانپزشکی (شامل ویروس ها، میکروب ها، قارچ ها و …). این روش می تواند بسیاری از میکروارگانیسم ها را از روی تجهیزات حذف کند؛ اما هنوز هم برخی از میکروارگانیسم ها می توانند روی تجهیزات وجود داشته باشند.

استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی

دومین روش برای تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی، استریل کردن این تجهیزات است. هر یک از تجهیزات دندانپزشکی که در گروه تجهیزات بحرانی قرار می گیرند، باید با روش های مناسب استریل شوند. استریل کردن، یعنی حذف تمامی میکروارگانیسم های زنده از روی تجهیزات دندانپزشکی. به طوری که هیچ گونه میکروب، قارچ و یا ویروسی روی تجهیزات دندانپزشکی باقی نماند. بدیهی است که روش استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی، روشی ایمن تر است؛ اما گاهی نیازی به استریل کردن تجهیزات نیست و می توان با ضد عفونی کردن آن ها، مجددا از آن ها استفاده کرد.

نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو

حال که با استریل و ضد عفونی کردن تجهیزات دندانپزشکی آشنا شدید، باید در مورد نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی نیز اطلاعات کسب کنید. استفاده از دستگاه اتوکلاو زمانی ضرورت دارد که نیاز به استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی باشد. این دستگاه با بخار اشباع کار می کند و می تواند تمامی تجهیزات دندانپزشکی را با کمک دمای بالا استریل کند.

نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو بسیار ساده است. اما به هر حال برای انجام این کار نیز لازم است که پرستار یا دستیار دندانپزشک مراحل خاصی را انجام دهد. در ادامه به نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو اشاره می کنیم. حتما برای انجام تک تک این مراحل به ویژه مراحل اولیه که هنوز تجهیزات آلوده هستند، از دستکش و وسایل مراقبتی مناسب استفاده کنید.

• جمع آوری وسایل آلوده و بررسی آن ها: اولین مرحله برای استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی، جمع آوری وسایل آلوده هستند. در این مرحله لازم است که تجهیزات دندانپزشکی که قابل استریل با کمک دستگاه اتوکلاو هستند از تجهیزاتی که نمی توانند در دمای بالا قرار گیرند، جدا شوند.
• تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی با آب یا مواد ضد عفونی کننده: تجهیزات دندانپزشکی که به بزاق یا خون آغشته شده اند را نمی توان در دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی گذاشت. لازم است که برای استریل کردن این تجهیزات، ابتدا آن ها با آب و مواد شوینده مناسب شسته شوند تا بزاق یا خون از روی آن ها پاک شود.
• بسته بندی تجهیزات دندانپزشکی: پس از شستشوی تجهیزات دندانپزشکی، لازم است که آن ها به طور کامل خشک شوند. سپس، می بایست برای قرار دادن تجهیزات در دستگاه اتوکلاو، آن ها به طور کامل بسته بندی شوند و چسب اتوکلاو برای اطمینان از عملکرد دستگاه اتوکلاو و استریل شدن تجهیزات، مورد استفاده قرار گیرد.
• قرار دادن تجهیزات در دستگاه اتوکلاو: پس از اینکه بسته بندی تجهیزات دندانپزشکی به طور دقیق انجام شد، نوبت به استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو است. در این مرحله تجهیزات بسته بندی شده باید به صورت مناسب در کنار هم چیده شوند تا بخار در میان آن ها حرکت کند و مراحل استریل تجهیزات دندانپزشکی انجام گیرد.
• خارج کردن تجهیزات دندانپزشکی از دستگاه اتوکلاو: پس از استریل شدن تجهیزات دندانپزشکی و خاموش شدن دستگاه، می توان تجهیزات را از دستگاه خارج کرد و آن ها را در یک مکان مناسب قرار داد. در این زمان باید به تغییر رنگ برچسب روی بسته بندی تجهیزات توجه داشت. اگر تغییر رنگی روی برچسب ایجاد نشده بود، لازم است که مجددا مراحل استریل انجام شود.

تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی بدون دستگاه اتوکلاو

ایمن تر روش برای تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی، استفاده از دستگاه اتوکلاو است. اما گاهی تجهیزات دندانپزشکی به دمای بالا حساس هستند و نمی توانند در دستگاه اتوکلاو قرار بگیرند. در این زمان روش های مختلف دیگری برای تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا تجهیزات نیمه بحرانی و غیر بحرانی با کمک ضد عفونی کردن تمیز می شوند و نیازی به استریل کردن آن ها نیست. همچنین، در صورتی که نیاز به تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی حساس به دمای بالا باشد، می توان از مواد ضد عفونی کننده قوی برای تمیز کردن این تجهیزات استفاده کرد.

به طور کلی، نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی بدون دستگاه اتوکلاو، بستگی به نوع تجهیزات و ابزارهای دندانپزشکی دارد. در صورتی که تجهیزات دندانپزشکی غیر بحرانی باشند، می توان با یک محلول ضد عفونی کننده معمولی آن ها را ضد عفونی کرد. اما در صورتی که تجهیزات دندانپزشکی نیمه بحرانی و بحرانی باشند، باید از محلول های ضد عفونی کننده قوی تری استفاده کرد.

جمع بندی

یکی از مهم ترین اصولی که در مطب های دندانپزشکی باید به آن توجه شود، نحوه تمیز کردن تجهیزات دندانپزشکی است. هر یک از تجهیزات دندانپزشکی به واسطه درصد خطری که دارند، می توانند با روش های مختلفی تمیز شوند. در این مقاله از فیروز دنتال در مورد استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی با دستگاه اتوکلاو و بدون دستگاه اتوکلاو صحبت کردیم. با توجه به توضیحات داده شده در این مقاله، می توان از روش های مختلفی برای تمیز کردن تجهیزات استفاده کرد؛ اما نباید ایمنی پرستار مطب دندانپزشکی و یا دستیار دندانپزشک مورد توجه قرار نگیرد.